Novi objekti

Razvojni planovi preduzeća „Hidroelektrane na Drini“ vezani su prvenstveno za hidroenergetsko iskorišćenje sliva rijeke Drine uzvodno od postrojenja HE Višegrad. S tim u vezi planira se i izgradnja novih objekata.

HE Buk Bijela će, kao čeona elektrana, sa stanovišta veličine akumulacije, instalisane snage i prosječne proizvodnje, biti najveća elektrana na rijeci Drini (uzvodno od Višegrada). Veličina osnovnih parametara uslovljena je položajem uzvodnih hidroelektrana (HE Piva na rijeci Pivi i HE Bijeli Brijeg na rijeci Tari), te postojećim naseljima i infrastrukturom (grad Foča).

Uz poštovanje osnovnog principa – maksimalno korišćenje potencijala, očuvanja postojeće infrastrukture, geološko-tehničkih i hidrogeoloških uslova, izabrana je mikro lokacija 335 km uzvodno od ušća u rijeku Savu, odnosno 9 km uzvodno od grada Foča. Instalisana snaga hidroelektrane je prilagođena potrebama elektroenergetskog sistema u koji se ovaj objekat uklapa.

Po dobijanju koncesije za izgradnju i korištenje Hidroelektrane Buk Bijela, MH „ERS“ Matično preduzeće Trebinje i Zavisno preduzeće „Hidroelektrane na Drini“a.d. Višegrad će osnovati zajedničko koncesiono preduzeće za realizaciju ovog projekta, u kojem bi MH „ERS“ Matično preduzeće a.d. Trebinje imalo 20% učešća u osnivačkom, odnosno osnovnom kapitalu tog koncesionog preduzeća, a Zavisno preduzeće „Hidroelektrane na Drini“a.d. Višegrad 80%.

Prema sada raspoloživim podacima iz Studije izvodljivosti Hidroelektrana Buk Bijela ima procijenjenu instalisanu snagu od 93,52 MW i ukupnu godišnju proizvodnju procijenjenu na 332,30 GWh. Prema Stuiji izvodljivosti koju je izradio konsultant Stucky Ltd iz Švajcarske i Institut „Jaroslav Černi“ Beograd, ukupni procijenjeni troškovi investicije su 185.390.590 EUR-a, s tim što je već utrošeno 8.031.048 EUR-a.

Osnovni parametri brane HE Buk Bijela

U geometrijskom smislu brana je dvojno zakrivljena konstrukcija koja se sastoji od blokova koji nakon završetka betoniranja i injektiranja spojnica formiraju jedinstveno tijelo brane u sistemu debele ljuske.

Dosadašnja istraživanja, projektovanje i izgradnja HE Bijela

HE Buk Bijela je najznačaniji i najatraktivniji hidroenergetski objekat gornjeg toka Drine, koja ima dugi istorijat projektovanja. 1965.godine, nakon donošenja odluke o gradnji uzvodne HE Piva na rijeci Pivi, usvojena je kota uspora HE Buk Bijela 500 mnm. Idejni projekat HE Buk Bijela završen je 1970. godine. Nakon toga izvedeni su istražni radovi, te glavni projekti optočnih tunela po kojima je 1974. godine počelo izvođenje radova. Radovi su finansirani sredstvima iz odobrenog kredita Međunarodne banke za obnovu i razvoj 1976. godine, međutim gradnja je prekinuta zbog neriješenih odnosa sa Republikom Crnom Gorom, indukovanih prije svega, pitanjima zaštite rijeke Tare u Moraču.

Dodatni istražni radovi izvedeni u sledećoj fazi su pokazali da postojeću projektnu dokumantaciju treba aktuelizovati, što je urađeno u periodu od 1983, do 1985. godine. Glavni projekat novog rješenja je završen 1987. godine.

U okviru priprema za izgradnju HE Buk Bijela, pored dobijene pozitivne ocjene projekta od strane eksperata Međunarodne banke za obnovu i razvoj iz Vašingtona, do sada su izvedeni prethodni i pripremni radovi u znatnom obimu (izgrađeni pristupni pitevi, dovedena voda, struja, telefon, izgrađeni objekti stambenog naselja i privrednog gradilišta, izvršena eksproprijacija itd.). Na pregradnim profilima i u akumulaciji HE Buk Bijela izvedeni su svi potrebnio istražni radovi i ispitivanja za izradu glavnog projekta, tako da se, u geološko-geotehničkom i hidrogeološkom smislu ovi profili mogu smatrati u potpunosti definisanim za sve varijante rješenja. Elaborati o rezultatima istraživanja i ispitivanja postoje i nisu potrebni bilo kakvi dodatni istražni radovi.

Potrebni istražni radovi i ispitivanja izvedeni su i na lokalitetima pozajmišta materijala za izgradnju ovih objekata. Pored toga, urađena je i Studija uticaja na životnu sredinu 2013. godine od strane Instituta za građevinarstvo IG Banja Luka. Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS je 22.05.2013. godine je izdalo Ekološku dozvolu sa rokom trajanja od 5 godina.

U mjesecu junu 2016. godine izvršena je uplata jednokratne koncesione naknade Vladi Republike Srpske u ukupnom iznosu od 764.816 KM od čega je naše preduzeće uplatilo  611.853 KM, a „Matično preduzeće“ MH ERS Trebinje 152.963 KM, čime je faktički i otpočela i realizacija projekta.

Osim HE Buk Bijela preduzeće je u proteklom periodu finansiralo i izradu projektne i druge investiciono-tehničke dokumentacije za hidroenergetske objekte na „gornjoj“ Drini sve sa ciljem buduće gradnje i optimalnog iskorištenja hidroenergetskog potancijala r. Drine i Lima. To su:

HE FOČA – Kompenzacioni bazen HE Buk Bijela

Prema vodoprivrednim uslovima za vršni rad HE Buk Bijela, a u cilju ograničenja denivelacije vode rijeke Drine kroz grad Foče i nizvodna naselja, neophodno je formiranje kompenzacionog bazena između HE Buk Bijela i grada Foče, zapremine 7,6 x 10⁶ m³. Zbog toga je potrebno, prije puštanja u pogon HE Buk Bijela omogućiti akumuliranje navedene količine vode. Uz poštovanje topografskih, geološko-tehničkih, hidrogeoloških i urbanističkih uslova, odabran je pregradni profil u mjestu Tabaci, 8,5 km nizvodno od HE Buk Bijela, odnosno 500 m uzvodno od grada Foče. Prema revidovanom i usvojenom projektu brana HE Foča je betonska gravitaciona brana građevinske visine 40 m, sa klasičnom strojarom riječnog tipa inkorporiranom utijelo brane i sa njom čini konstruktivnu cjelinu. Vodeći računa o topografskim, geološko i geo-tehničkim uslovima, kao i o položaju postojećih saobraćajnica, odabrana je slijedeća dispozicija postrojenja:

• gravitacioni blokovi brane uz desnu i lijevu obalu su dužine 29, odnosno 54 m;
• evakuacioni dio brane, ukupne dužine 62,1 m, lociran je bliže desnoj obali i sastoji se od tri prelivna polja sa kotom krune preliva 1,5 m iznad kote korita, te glavnim segmentima i pomoćnim tablastim zatvaračem. U produžetku prelivnog praga nalazi se slapište koje je razdjelinim zidom odvojeno od protočnog trakta. Ukupna dužina slapišta je 80 m, a širina 75,1 m u početku, odnosno 60,8 m na kraju;
• mašinska zgrada je smještena u tijelu brane u lijevom dijelu korita rijeke Drine, dužine 65,9 m, širine 43,4 m i visine 40 m. Ispod brane, iz injekcione galerije, izvodi se jednoredna injekciona zavjesa dubine od 12 do 40 m. Evakuacija voda za vrijeme građenja obezbjeđuje se pomoću zagata.

HE MRSOVO – Hidroenergetski potencijal rijeke Lim

Rijeka Lim je desna pritoka Drine. Projektna dokumentacija za HE Mrsovo je urađena na nivou Idejnog projekta. Brana je gravitaciona betonska sa dva prelivna polja i pribranskom strojarom.

HE VIKOČ – Hidroenergetski potencijal rijeke Ćehotine

Rijeka Ćehotina je desna pritoka Drine, sa ušćem u gradu Srbinju, i predstavlja tipičnu planinsku rijeku sa velikim padom, izrazitim kanjonskim koritom, u poljoprivrednom smislu sterilnom i nenaseljenom riječnom dolinom, i veoma atraktivan vodotok u smislu hidroenergetskog korišćenja. Sa energetskog stanovišta najatraktivniji objekat je HE Vikoč (LUKE). Projektna dokumentacija za HE Vikoč je urađena na nivou Idejnog projekta.

Osnovni parametri vodotoka rijeke Ćehotine

Osnovni parametri HE Vikoč

HE PAUNCI

Za korišćenje hidroenergetskog potencijala reke Drine nizvodno od HE Foča uz poštovanje topografskih, geoloških, geotehničkih i hidrogeoloških uslova, te maksimalno moguće očuvanje postojeće infrastrukture i uz maksimalno korišćenje raspoloživog pada odabran je pregradni profil Paunci u km 314+300 rečnog toka, tj. 8km nizvodno od Srbinja sa energetskim karakteristikama datim u tabeli ispod.
Koncentracija pada na ovom pregradnom profilu postići će se pomoću gravitacione betonske brane sa 5 prelivnih polja lociranih u desnom delu korita, te strojarom inkorporiranom u telu brane na levoj dolinskoj strani, što će sve sa ugradenom odgovarajućom hidromehaničkom i elektromašinskom

HE SUTJESKA

HE „Sutjeska“ orijentacione instalisane snage 34,95 MW, prosječne godišnje proizvodnje 90,19 GWh električne energije.